ΣΤΗΛΗ I.G AΡ. 13163-1952 ΕΠΙΓΡ. ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ)
ΕΡΧΙΑ
ψάχνοντας στο διαδίκτυο σχετικά με θέματα για την αρχαία ΕΡΧΙΑ και το έθιμο ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ βρήκα καποια χρήσιμα σάιτ με πληροφορίες άγνωστες σε εμένα . Μεταφέρω τα αναγνώσματα , καθώς και τις πηγές από όπου προέρχονται.
Ίσως να ασχοληθούν κάποιοι , γνώστες και να εμπλουτίσουν τις πληροφορίες για την ιστορία του τόπου μας.
Ο χώρος είναι στην διάθεση τους.
Περιμένω να δημοσιεύσω τις πληροφορίες σας . spata@erxia.gr
wiki pedia
Τη σημερινή ημέρα καταγράφονται θυσίες προσφορές στην ‘Ερχια. ΑΠΟΛΛΩΝ … Προσφορά θυσία προς τιμήν του Απόλλωνος Αποτροπαίου στην Έρχια.
ΠΗΓΗ
- ογδόη ημερα. Γαμηλιώνος Η΄ (8΄η)… – Ἀθηναϊκό …
www.facebook.com › SacredAthenianCalendar › photos
Ἀθηναϊκό Ἡμερολόγιο Πάτρια, Έθιμα, Ήθη, Θεοί Έλλήνων
17 Ιανουαρίου 2016 · Αθήνα ·
- ογδόη ημερα.
Γαμηλιώνος Η΄ (8΄η)
ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
Η σημερινή ημέρα :
Η΄. ογδόη ισταμένου.
δεκαημερο Α’, το ιστάμενο, δεκας πρώτη.
Γ’ ετος της 698ης Ολυμπιαδος (Γ΄.698.ΟΛ)
― ΙΕΡΗ ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ
― ΙΕΡΗ ΘΗΣΕΩΣ
― ΑΠΟΛΛΩΝ ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΟΣ, ΘΥΣΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ -ΕΡΧΙΑ.
― ΑΠΟΛΛΩΝ ΝΥΜΦΗΓΕΤΗΣ, ΘΥΣΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ – ΕΡΧΙΑ.
― ΝΥΜΦΕΣ, ΘΥΣΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ – ΕΡΧΙΑ.
― ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ.
Η σημερινή ημέρα είναι αφιερωμένη στη μηνιαία εορτή προς τιμήν του Ποσειδώνος και του Θησέως και είναι επίσημη αττική εορτή.
Μία συνέλευση της Βουλής, το -112/1, εδραιώνει τη σημερινή ημέρα ως ημέρα συνελεύσεων της Βουλής.
IG² II 1012, 1-7:
― Επί Διονυσίου άρχοντος του μετά Παράνομον επί της Αιαντίδος εβδόμης πρυτανείας ή Λάμιος Τιμουχου Ρμνούσιος εγραμμάτευεν Γαμηλιώνος ογδόη ισταμένου, ογδόη της πρυτανείας· βουλή εμ βουλευτηρίωι.
Στο ιερό θυσιολόγιο της Έρχιας περιγράφονται θυσίες στους,
Απόλλωνα Αποτρόπαιος, Απόλλωνα Νυμφηγέτης, και τις Νύμφες, για την σημερινή ημέρα.
ΘΥΣΙΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΧΙΑΣ
Τη σημερινή ημέρα καταγράφονται θυσίες προσφορές στην ’Ερχια.
ΑΠΟΛΛΩΝ ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΟΣ
- Προσφορά θυσία προς τιμήν του Απόλλωνος Αποτροπαίου στην Έρχια.
Θυμα : Αίξ (Αίγα-Κατσίκα).
SEG 21 541.32-38
― Απολλώνι αποτροπαιωι ερχ προς παιανιεων αιξ.
ΑΠΟΛΛΩΝ ΝΥΜΦΗΓΕΤΗΣ
2.Θυσία προσφορά προς τιμήν του Νυμφηγέτου Απόλλωνος, στην Έρχια.
Θύμα: Αίξ (Αίγα -Κατσίκα).
SEG 21 541,40-44
― Απολλώνι Νυμφηγέτει ερχ αιξ, Νύμφαις.
ΝΥΜΦΕΣ
3.Θυσία προσφορά προς τιμήν των Νυμφών στον βωμό του Απόλλωνος Νυμφηγέτου στην Έρχια.
Θύμα: Αίξ (Αίγα -Κατσίκα).
SEG 21 541, 32,40-41, 45-47
― το Απολλώνι Νυμφηγέτι
Ὁ Πρόκλος σχολιάζοντας τὸν Ἡσίοδο μᾶς βεβαιώνει ὅτι ἡ ὀγδόη ἦταν ἱερὴ γιὰ τὸν Ποσειδῶνα.
ΠΡΟΚΛΟΣ ΣΧΟΛΙΑ ΗΣΙΟΔΟΥ ΕΡΓΑ ΗΜΕΡΑΙ 770
― τὴν ὀγδόην τοῦ μηνὸς Ποσειδῶνος ἱεράν.
Ὁ Πλοὺταρχος καταγράφει ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι τιμοῦσαν τὸν Ποσειδῶνα αὐτὴν τὴν ἡμέρα γιὰ ὅλους τοὺς μῆνες , τὸ οποῖο ἐπιβεβαιώνεται, κατὰ ἕνα μέρος, καὶ ἀπὸ μία ἀττικὴ ἐπιγραφὴ ἰδιωτικοῦ θυσιολογίου μηνὸς Ποσειδεῶνος, ποὺ χρονολογεῖται ἀνάμεσα στὴν 220η μὲ τὴν 240η Ὀλυμπιάδα (+1ος περίπου αἰὼν) :
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΘΗΣΕΥΣ 36
― καὶ γὰρ Ποσειδῶνα ταῖς ὀγδόαις [οἱ Ἀθηναῖοι] τιμῶσιν.
IG II2 1367 16-18
― Ποσειδεῶνος η’ἱσταμένου πόπανον
χοινικιαῖον δωδεκόνφαλον καθήμενον
Ποσιδῶνι χαμαιζήλω νηφάλιον
Ἀρκετὲς πηγὲς καθιερώνουν ὅτι ὁ γυιὸς τοῦ Ποσειδῶνος, ὁ Θησεὺς ἐπίσης λάμβανε τιμὲς ἀπὸ τοὺς Ἀθηναίους αὐτὴ τὴν ἡμέρα γιὰ ὅλους τους μῆνες.
Ἐδῶ πρέπει νὰ σημειωθεῖ ὁ Αἰγέας ὁ πραγματικὸς πατέρας τοῦ Θησέως, ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ἐθεωρεῖτο ὑπόσταση κατὰ μία ἔννοια τοῦ Ποσειδῶνος .
Κατὰ τὸ μύθο ὁ Αἰγέας, δὲν εἶχε παιδιὰ καὶ ἔκανε μὲ τὴ βοήθεια τῆς Μήδειας ἕναν γυιό, τὸ Θησέα. Μητέρα τοῦ Θησέα ἦταν ἡ Αἴθρα.
Ὁ Θησέας ἦταν καὶ γυιὸς τοῦ Ποσειδώνα, ποὺ πλαγίασε τὴν ἴδια νύχτα μὲ τὴν Αἴθρα, ὅπως καὶ ὁ Αἰγέας.
Ὁ Θησέας μεγάλωσε, κι ἀφοῦ ἀπέδειξε τὴ βασιλική του καταγωγὴ καὶ τὴ θεϊκή του δύναμη, μὲ τὸν τρόπο ποὺ οἱ μύθοι περιγράφουν, πῆρε τὸ θρόνο τοῦ Αἰγέα, ὅταν αὐτὸς αὐτοκτόνησε νομίζοντας πὼς ὁ γυιὸς τοῦ σκοτώθηκε ἀπὸ τὸ Μινώταυρο, ἔτσι ὁ Θησέας γυιὸς τοῦ Ποσειδῶνος :
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΘΗΣΕΥΣ 36
―Θυσίαν δὲ [οἱ Ἀθηναῖοι] ποιοῦσιν αὐτῷ [Θησεῖ] τὴν μεγίστην ὀγδόῃ Πυανεψιῶνος, ἐν ἧ μετὰ τῶν ἠϊθέων ἐκ Κρήτης ἐπανῆλθεν. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ταῖς ἄλλαις ὀγδόαις τιμῶσιν αὐτὸν, ἤ διὰ τὸ πρῶτον ἔκ Τροιζῆνος ἀφικέσθαι τῇ ὀγδόῃ τοῦ Ἑκατομβαιῶνος, ὡς ἱστόρηκε Διόδωρος ὁ περιηγητής.
ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΣΧΟΛΙΑ ΠΛΟΥΤΟΥ 627
―Ταῖς ὀγδόαις τὰ Θησεῖα ἦγον, καὶ ἀνεῖτο ἡ ὀγδόη πᾶσα τῷ Θησεῖ.
ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΣΧΟΛΙΑ ΠΛΟΥΤΟΥ 1126
― ἔξω των ἑορτῶν ἱεραὶ τινὲς τοῦ μηνὸς ἡμέραι νομίζονται Ἀθήνησι θεοῖς τισίν, οἶον νουμηνίαν καὶ ἑβδόμη Ἀπολλωνι τετρὰς Ἑρμῆ καὶ ὀγδόη Θησεῖ.
Ἡ θυσία στὸν Θησέα ὀνομαζόταν :
ΗΣΥΧΙΟΣ
― ὀγδοαῖον : θυσία παρὰ Ἀθηναίοις τελούμενη Θησεῖ.
Οἱ ἀποδείξεις καθιερώνουν λοιπὸν ὅτι αὐτὴ ἡ ἡμέρα ἦταν ἱερὴ γιὰ τὸν Ποσειδῶνα καὶ τὸν γυιό του, τὸν Θησέα.
Ὁ Ποσειδών καὶ ὁ Θησέας ὅμως δὲν κατέχουν τὴν ὀγδόη ἡμέρα κατὰ ἀποκλειστικότητα ἱερὴ γιὰ αὐτοὺς διότι ειδαμε ὅτι ἡ ὀγδόη Ἐλαφηβολιῶνος ἦταν ἀφιερωμένη καὶ στὸν Ἀσκληπιὸ ὁ οποίος λάμβανε μιὰ θυσία πρὸς τιμήν του ἀπὸ τούς Ἀθηναίους, ἐπίσης στὸ θυσιολόγιο τῆς Μεγάλης Δημαρχίας τῆς Ἐρχιᾶς, τὴν ὀγδόη Γαμηλιῶνος ἀποδίδονται θυσίες πρὸς τιμὴν τοῦ Ἀπόλλωνος Ἀποτροπαίου, Ἀπόλλωνος Νυμφηγέτου καὶ τῶν Νυμφῶν.
ΣΤΟΒΑΙΟΣ ΠΕΡΙ ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ, ΕΚΛΟΓΑΙ ΦΥΣΙΚΑΙ 1.20.210 ΑΝΩΝ.
― Ἔτι δὲ τοῖς θεοῖς ἀπεικάζων ὡς Ἀπόλλωνα μὲν τὴν μονάδα οὖσαν, Ἄρτεμιν δὲ τὴν δύαδα, τὴν δὲ ἑξάδα γάμον καὶ Ἀφροδίτην, τὴν δὲ ἑβδομάδα καὶ Καιρὸν καὶ Ἀθηνᾶν, Ἀσφάλιον δὲ Ποσειδῶνα τὴν ὀγδοάδα, καὶ τὴν δεκάδα παντέλειαν.
https://sites.google.com/…/g-to-…/z-gamelion/008-ogdoe-emera
……………………..
Η ATTIKH ΘΕΟΤΗΤΑ ΗΡΩΪΣ ΒΑΣΙΛΗ – ΑΠΟΔΟΣΗ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΧΙΑ (4η ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ) – Η ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΧΘΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Post author:Ορέστης Πυλαρινός
Post published:20 Αυγούστου, 2020
Post category:Uncategorized
Post comments:0 Comments
Μέχρι τα τελευταία δέκα χρόνια, όλα όσα ήταν γνωστά για την υποδεέστερη αττική θεότητα Β α σ ί λ η περιέχονταν σε μερικές διάσπαρτες λογοτεχνικές και επιγραφικές αναφορές, μαζί με τη σημαντική επιγραφή IG I³ 84, δίνοντας τους κανονισμούς για τη μίσθωση γης στο ιερό του Κόδρου, του Νηλέως και της Βασίλης. Δεν ήταν γνωστές σαφείς αναπαραστάσεις της Βασίλης. Η επιγραφή IG I³ 84, χρονολογείται το -418/17, και περιέχει την πρωϊμότερη αναφορά στη Βασίλη, αλλά δεν μας λέει τίποτα για την ίδια εκτός από τη σημαντική σχέση με τους δύο αττικούς ήρωες (υποθέτοντας ότι ο Νηλεύς είναι ο γιος του Κόδρου και όχι ο πρώην βασιλιάς της Πύλου).
Ο Πλάτων αναφέρει ένα ιερό της Βασίλης (Χαρμίδης 153a), και μια επιγραφή από την Αγορά του -239/7 έτους (I 4138), που αποκαταστάθηκε από τον καθηγητή B.D.Meritt αναφέρεται σε μια ιέρεια της Βασίλης. Υπό αυτή την βάση στα τεκμήρια, ο αρχαιολόγος R.E. Wycherley είκασε ότι η Βασίλη είχε ένα μικρό ναό μέσα στο τέμενος που μοιραζόταν μαζί με τον Νηλέα (Νηλείον). Αυτό το μεγάλο ιερό σίγουρα βρισκόταν στη νότιο-ανατολική Αθήνα, κοντά στον Ιλισσό, αν και δεν αναφέρεται από τον Παυσανία, η ακριβή τοποθεσία θεωρείται άγνωστη προς το παρόν. Αλλά η λατρεία της Βασίλης δεν ήταν απαραίτητο να περιορίζεται σε αυτό το ιερό. Το ημερολόγιο των θυσιών από την Μεγάλη Δημαρχία της Έρχιας, στα μέσα του -4ου αιώνος, περιλαμβάνει μια προσφορά σε αυτήν στον δήμο της Έρχιας την τετάρτη ισταμένου του μηνός Βοηδρομιώνος, στην ανατολική Αττική.
Δύο πρόσφατα δημοσιευμένα ευρήματα από την Αθήνα μας δίνουν τις πρώτες μας απεικονίσεις της Βασίλης, καθώς και περαιτέρω πληροφορίες για αυτήν. Έτσι, αξίζει τον κόπο να συγκεντρώσουμε όλα τα διαθέσιμα δεδομένα για να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε μια πληρέστερη εικόνα αυτής της αόριστης ηρωϊδας- θεάς.
Ένα διάταγμα του δήμου, SEG 28:102, του έτους -332/1, τιμά έναν Τιμοκράτη, γιο του Τιμοκλή του Δήμου της Ειτέας και, σύμφωνα με το κείμενο, στήθηκε στο ιερό της Βασίλης σε αυτό τον δήμο. (Ψήφισμα εξ’ Ειτέας Αττικής – SEG 28.102). Ο δήμος της Ειτέας πιθανόν να βρίσκεται στη βορειοανατολική Αττική, όχι μακριά από τον Ραμνούντα, παρέχοντας έτσι περαιτέρω τεκμήρια για τη λατρεία της Βασίλης έξω από την Αθήνα. Ένα ανάγλυφο πάνω από το κείμενο δείχνει μια γυναίκα σε αμάνικο χιτώνα και μανδύα γύρω από τη μέση της, κρατώντας έναν στέφανο κοντά σε έναν πολύ μικρότερο σε μέγεθος, γενειοφόρο άνδρα. Αναμφίβολα η ίδια η θεά – ηρωϊς Βασίλη στέφει τον θρησκευτή που της αποδίδει τιμές.
Μια αττική ερυθρόμορφη πυξίδα προσφέρει τα πρώτα εικονογραφικά στοιχεία μας για τη Βασίλη. Εικαστικά το αγγείο το βάζο τείνει προς την τεχνική του ζωγράφου του Μειδία και χρονολογείται στην προτελευταία δεκαετία του -5ου αιώνος. Αν και το αγγείο απεικονίζεται μόνο εν μέρει σε μια δημοσίευση, μια προσεκτική καταγραφή πολλών επιγραφικών στοιχείων πάνω της, μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες. Στο καπάκι η θεά Αθηνά και το βρέφος Εριχθόνιος συνοδεύονται από τον Κέκροπα, την Βασίλη και την Σωτηρία. Ο κορμός του αγγείου παρουσιάζει ένα σχετικό θέμα, η θεά Αθηνά τιμωρεί τις κόρες του Κέκροπος, παρουσία του Ερμή και αρκετών άλλων μορφών, μία εκ των οποίων ονομάζεται Βασίλεια.
Το νέο αγγείο αποσαφηνίζει αρκετές προηγούμενες πτυχές της Βασίλης. Πρώτον, δεν μπορεί να είναι η ίδια με τη Βασιλεία, όπως πρότεινε ο καθηγητής Wycherley (IG ΙΙ² 4645), αφού και οι δύο εμφανίζονται στην ίδια πυξίδα με τα ονόματά τους χαραγμένα. Δεύτερον, η σύνδεση της Βασίλης με την πρώϊμη αττική μυθολογία, που υπονοείται στη σχέση λατρείας της με τον Κόδρο και τον Νηλέα, επιβεβαιώνεται τώρα από την παρουσία της στη Γέννηση του Εριχθονίου. Όμως, η χρονολογική ασυμφωνία του παρελθόντος – ο Κέκρωψ ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Αθήνας, ο Κόδρος ο τελευταίος – καθιστά αδύνατη την ανάθεση της Βασίλης σε σταθερή θέση στη γενεαλογία. Ίσως είναι καλύτερο να διατηρήσουμε τον χαρακτηρισμό του καθ. Wycherley ως «ένα είδος προσωποποίησης της κυριαρχίας», που θα μπορούσε να εμφανιστεί δίπλα σε οποιονδήποτε από τους Αττικούς βασιλιάδες.
Η νέα πυξίδα από την Αθήνα είναι αρκετά σύγχρονη με την επιγραφή IG Ι³ 84, και η παρουσία της Βασίλης σε αυτή θα μπορούσε να έχει εμπνευστεί από την πρόσφατη εισαγωγή της λατρείας της. Δεν ξέρουμε πόσο ετών είναι το ιερό όταν αναφέρεται στην IG Ι³ 84, τη στιγμή που στήθηκε η επιγραφή, αλλά η επιγραφή θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την προσθήκη μιας νέας λατρείας πάνω σε μια παλαιότερη. Ο καθηγητής Brommer υποστήριξε ότι η λατρεία του Κόδρου συστάθηκε για πρώτη φορά στο δεύτερο μισό του -5ου αιώνος, από την πρώτη αναφορά ή αναπαράσταση του στην τέχνη, σε ένα αγγείο (ARV² 1268,1).
Ωστόσο, η λατρεία του Νηλέα θα πρέπει να είναι πολύ παλαιότερη και ίσως προέρχεται από την εποχή του Πεισίστρατου, ο οποίος ισχυρίστηκε την καταγωγή του από τον Νηλέα. Η Βασίλη, όπως επίσης και η Βασιλεία, μοιάζει με νεοεισερχόμενη στα τέλη του -5ου αιώνα, τη στιγμή που μια σειρά από αφηρημένες έννοιες θεότητες, προσωποποιήθηκαν, όπως η Ευνομία και η Υγίεια, και απέκτησαν για πρώτη φορά λατρείες στην Αθήνα ή απεικονίστηκαν στην τέχνη. Στα έτη του Πελοποννησιακού πολέμου ομοίως, μια εποχή μεταρρυθμίσεων και ανανεωμένου ενδιαφέροντος για την αττική γενεαλογία και τον μύθο, όπως στη Γέννηση του Εριχθονίου που φαίνεται στη νέα πυξίδα. H Bασίλη, με την παρουσία της στη Γέννηση του Εριχθόνιου, επιβεβαιώνει την πίστη των Αθηναίων στην σειρά αυτοχθονίας των Βασιλέων τους στο ηρωικό παρελθόν τους.
Τέλος, τα νέα στοιχεία για τη Βασίλη μπορεί να ρίξουν φως, αλλά δεν επιλύει ένα παλιό πρόβλημα, αν το όνομα Ιασίλη, που καταγράφεται σε ένα γνωστό ανάθημα του -4ου αιώνος από το Νέο Φάληρο, είναι λάθος γραμμένο ή είναι άλλο ένα όνομα για τη Βασίλη, ή είναι κάτι εντελώς άσχετο . Στο ανάθημα η Ιασίλη (ένα όνομα που δεν καταγράφεται κάπου αλλού) απήχθη στο άρμα ενός ήρωος που ονομάζεται Έχελος, με την ενθάρρυνση του Ερμού. Το ότι το αρχικό ιώτα της Ιασίλης είναι η σωστή ανάγνωση επιβεβαιώθηκε από τον καθηγητή Β.Meritt.
Είναι όμως δύο διαφορετικά ονόματα για την ίδια θεότητα;
Το επιχείρημα του καθηγητή Walter που βασίστηκε στο ότι επειδή η Βασίλη λατρευόταν στο Νηλείον κοντά στην Ακρόπολη, και έτσι δεν θα έπρεπε να εμφανιστεί στο Φάληρο, έχει αποδυναμωθεί σημαντικά διότι βλέπουμε τη λατρεία της σε δύο άλλα απομακρυσμένα μέρη έξωθεν της Αθήνας, την Έρχια και την Ειτέα. Η Ιασίλη από την Βασίλη θα μπορούσε να φαινόταν λογική υποκατάσταση για την ψευδή αναλογία του Βάκχου και του Ιάκχου, δύο ονομασίες για τον Διόνυσο που στην πραγματικότητα δεν σχετίζονται ετυμολογικά. Όμως όσο ο Έχελος παραμένει σχεδόν τόσο σκοτεινός όσο η Ιασίλη, η υπόθεση για την ταυτοποίησή της με τη Βασίλη παραμένει αμφίβολη.
Hoboken, New Jersey H,A.Shapirο (1986)
THE ATTIC DEITY BASILE
Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik Bd. 63 (1986)
https://atheniancalendar.gr/contact-me/
………………………………………///……………………………………………………….
https://www.facebook.com/1041612142619457/posts/1426533800793954/
Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΚΑΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΣΠΑΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΤΗΣ ΕΡΧΙΑΣ
.
Στο βόρειο τμήμα του κάμπου των Μεσογείων, κυριαρχούσε πάνω σε ένα λόφο στην άκρη της πεδιάδας, ο πλούσιος δήμος της Ερχιάς, στην θέση της σημερινής πόλης των Σπάτων. Την ταύτιση και πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την μορφή του αρχαίου δήμου δίνει η μεγάλη επιγραφή, η ονομαζόμενη “Δημαρχία η μείζων “, με το ημερολόγιο των δημοτικών θυσιών. Έτσι η “αγορά” (όπου γίνονται οι θυσίες στον Ερμή) πρέπει κατά πάσα πιθανότητα να αναζητηθεί στον κάμπο, 500 μέτρα νότια του λόφου, στη θέση πουσίρη, όπου βρέθηκε η επιγραφή, ενώ στο λόφο Μαγούλα, στο δυτικό άκρο των Σπάτων, στη θέση των μυκηναικών τάφων, τοποθετείται η συχνά μνημονεύμενη (“εμ πόλει Ερχιάσι” η εμ πυλώνι”) τειχισμένη ακρόπολη.
Από την άλλη πλευρά οι συχνές αναφορές της ίδιας επιγραφής σε υψώματα όπως ο “πάγος”, το “άκρον”, ο βράχος (“εμ πέτρηι”) έχουν ταυτιστεί με διάφορα σημεία του λόφου των Σπάτων. Θα μπορούσαν να αναφέρονται στους γύρω λόφους Μποράνι, Μύτρεζα, Κόντρες και Γιελού, που όριζαν από δυτικά και βόρεια την περιοχή της Ερχιάς από το μεγάλο δήμο της Παιανίας, την ύπερθεν Παιανία και πιθανώς την Ωα η κάποιο άλλο μικρό δήμο της Πανδιονίδος.
Ο δήμος της Ερχιάς κατελάμβανε επίσης μεγάλο τμήμα από τον βόρειο κάμπο των Μεσογείων, ένα χώρο μεγάλης ιδιοκτησίας (σύμφωνα με τον ομώνυμο Πλατωνικό διάλογο ο Αλκιβιάδης κατείχε στην περιοχή κτήματα έκτασης 300 στρεμμάτων). Αφιερωμένο στην σιτοκαλλιέργεια, όπως δηλώνει και το όνομα του επώνυμου της ελευσίνιου ήρωα Ερχιού. Επίσης από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι: Ισοκράτης, γεννήθηκε το 436 π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο). Ξενοφών, γεννήθηκε περίπου το 430 π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο).
Τα νότια σύνορα προς την Παιανία δεν μπορούν ωστόσο να προσδιοριστούν. Μακρές σειρές τύμβων που είχε δει ο Milchhofer να διασχίζουν τον κάμπο ανατολικά και νότια των Σπάτων, δεν οριοθετούν δήμους, αλλά τις οδούς που τις συνέδεαν.
Στη θέση Βαθύ Πηγάδι, η οποία ανασκάφθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθερίου Βενιζέλου» βρέθηκε η Σφίγγα των Σπάτων η οποία είναι από τις πιο γνωστές αρχαϊκές Σφίγγες. Κατασκευασμένη, περίπου το 570 π.Χ., σε πεντελικό μάρμαρο, χρησιμοποιήθηκε ως επίστεψη επιτύμβιας στήλης. Εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας. Στην περιοχή αυτή των Σπάτων βρέθηκαν επίσης, εργαστήριο κεραμικής (καμίνι), ταφικοί περίβολοι και αγροικίες των ιστορικών χρόνων (9ος – 4ος αιώνας π.Χ.), καθώς και αγροικίες των παλαιοχριστιανικών και βυζαντινών χρόνων. Ευρήματα από τις ανασκαφές στο Βαθύ Πηγάδι, εκτίθενται στην Αρχαιολογική Συλλογή στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών “Ελευθέριος Βενιζέλος”.
Στη θέση Ζάγανι ανακαλύφθηκε προϊστορική ακρόπολη με ισχυρό τείχος, πάνω σε ύψωμα στρατηγικής σημασίας, το οποίο ήλεγχε όλη την πεδιάδα των Σπάτων και η οποία ακρόπολη χρονολογήθηκε μεταξύ του 3.200 π.Χ. – 2.800 π.Χ. Ο οικισμός δεν διασώθηκε, λόγω της κατασκευής του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών. Ευρήματα από τις ανασκαφές στη θέση Ζάγανι εκτίθενται επίσης στην Αρχαιολογική Συλλογή στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών “Ελευθέριος Βενιζέλος”.
Σε κτίσμα απέναντι από τον Μητροπολιτικό ναό των Σπάτων, είναι εντοιχισμένη επιτύμβια στήλη, η οποία χρονολογείται μεταξύ 430 π.Χ. – 520 π.Χ. και πιθανώς να ήταν αφιερωμένη σε γυναίκα θύμα του λοιμού, ο οποίος έπληξε την Αθήνα κατά τα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Φωτογραφία erxia.gr
Η θέση του δήμου, νότια των σημερινών Σπάτων, είναι γνωστή χάρη στην ανακάλυψη ενός ιερού νόμου (λατινικά: Lex Sacra, Lex Sacrata, Leges Sacratae) του δήμου. Πολλά από αυτά που είναι γνωστά για την Ερχία, προέρχονται από αυτόν το νόμο: Σε αυτόν περιλαμβάνονται 59 ετήσιες θυσίες προς 46 θεότητες (θεοί, νύμφες και ήρωες), με ένα συνολικό κόστος της τάξης μεγέθους των 547 δραχμών. Οι 21 από αυτές τις θυσίες έγιναν στον ίδιο τον δήμο και οι υπόλοιπες 38 σε άλλους γειτονικούς δήμους της αρχαίας Αθήνας.
Ο κεντρικός ρόλος της Ερχίας, εντός της Αττικής υποδεικνύεται από την ισχύ, τα πλούτη και τις δημόσιες θέσεις, τις οποίες κατείχαν πολλοί από τους κατοίκους του δήμου (του οποίου η ακμή, αν κρίνουμε από τις διαθέσιμες πληροφορίες, φαίνεται να ήταν μεταξύ περίπου του 450 π.Χ. και του 200 π.Χ.). Επίσης ο αριθμός των βουλευτών της, ο μεγαλύτερος από όλους τους άλλους δήμους της Αιγηίδας φυλής, οδηγεί στην υπόθεση ότι η Ερχία ίσως να ήταν από τους σημαντικούς δήμους της αρχαίας Αττικής.
Διασώζεται αναφορά για μια κωμωδία με τίτλο «Οι Ερχιείς», γραμμένη το πρώτο μισό του δεύτερου αιώνα π.Χ., αλλά είναι άγνωστος ο συγγραφέας και το περιεχόμενο του έργου.
Στην περιοχή της Ερχίας υπήρχε ιερό της Εκάτης. Στα νότια των Σπάτων εντοπίστηκαν τα ερείπια ενός ναού του πέμπτου αιώνα π.Χ., ο οποίος θεωρείται ότι έπρεπε να βρίσκεται κοντά στην Αρχαία Αγορά της Ερχίας ή στο εσωτερικό της πόλης.
ΠΗΓΕΣ: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ &
ΜΕΣΟΓΑΙΑ. ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ